Монгол Улсад улс төрийн ууган хүчин болох МАН байгуулагдсаны түүхт 100 жилийн ойн өдөр өнөөдөр/2021.03.01/ тохиож байна. Түүхт өдөртэй холбогдуулж, МАН-ын дарга У.Хүрэлсүх, МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр тэргүүтнүүд их жанжин Д.Сүхбаатарын хөшөөнд цэцэг өргөж, хүндэтгэл үзүүллээ. Мөн энэхүү хүндэтгэлийн арга хэмжээнд УИХ-ын дарга Г.Занданшатар, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ, МАН-ын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Д.Амарбаясгалан, МАХН-ын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Д.Тулга нар оролцов.
Жил бүр тохиодог энэхүү түүхт өдрийг 2004 оноос эхлэн тэмдэглэж эхэлсэн бөгөөд 2010 онд МАХН нэрийг өөрчлөн МАН болсныг Н.Энхбаяр тэргүүтэй хэсэг гишүүд эсэргүүцэн, МАН-аас өрх тусгаарлан, МАХН-ыг байгуулсан. Тэр цагаас хойш МАН, МАХН хоёр дээрх өдрийг тусдаа тэмдэглэж ирсэн бол өнөө жил хамтдаа цэцэг өргөж, ёслолоо.
МАН, МАХН хоёр нэгдэх асуудал яригдах болсон. Дээрх арга хэмжээнд оролцсон УИХ-ын гишүүн Д.Цогбаатараас сэтгүүлч "МАН, МАХН хоёр нэгдэх үү. Энэ асуудалд та ямар байр суурьтай байна вэ" хэмээн асуухад "Хамтраад цэцэг өргөнө гэдэг билэг дэмбэрэлтэй үйл явдал болж байна. Зүүн төвийн үзэл баримтлалтай намууд нэг зүгт хараад явах нь зүйтэй. Нэгдээсэй л гэж бодож байна, үүнийг цаг хугацаа харуулна" гэсэн хариулт өгсөн юм.
Үйл явдлыг гэрэл зургаар хүргэв.
Өнөөдөр эх орончдын өдөр
Монгол Улсад улс төрийн ууган хүчин болох МАН үүсэн байгуулагдсаны 100 жилийн ой өнөөдөр тохиож байна. Энэхүү түүхт өдөртэй холбогдуулж, өнөөдөр 11.00 цагт УИХ-ын дарга Г.Занданшатар, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ, МАН-ын дарга У.Хүрэлсүх, Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Д.Амарбаясгалан нар жанжин Д.Сүхбаатарын хөшөөнд цэцэг өргөж, Чингисийн хөшөөнд хүндэтгэл үзүүлэх юм.
ХХ зууны эхэнд монголчууд Манжийн эрхшээлээс гарсан боловч гадаад, дотоод олон хүчин зүйлээс шалтгаалан тусгаар тогтнолоо алдахад хүрээд байсан. Тухайн үед Монгол Улсын тусгаар тогтнол, бие даасан байдлын төлөө тэмцэхээр хэд хэдэн нууц бүлэг байгуулагдсан бөгөөд 1920 оны зургадугаар сарын 25-нд Консулын болон Хүрээний бүлэг нэгдэж, МАН-ыг байгуулах шийдэлд хүрсэн байна.
Улмаар 1921 оны энэ өдөр тус бүлэг нууцаар хуралдан, С.Данзангийн зандан ширээний модоор Ардын засгийн анхны тамгыг сийлж, МАН-ыг албан ёсоор байгуулсан байна. 1921 оны Ардын хувьсгалаас хойш уг нам Монголын төрийг 70 жил удирдсан юм.
УИХ 2004 онд Нийтээр тэмдэглэх баяр болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуульд нэмэлт оруулж, жил бүрийн гуравдугаар сарын 1-ний өдрийг “Эх орончдын өдөр” болгон тэмдэглэх шийдвэр гарсан байдаг. Энэхүү түүхт өдрийг 2011 оноос хойш МАН болон МАХН тус, тусдаа тэмдэглэж ирсэн.
100 жилийн ой дээрээ тус хоёр нам нэгдэх эсэх нь олон нийтийн анхаарлын төвд буй. Энэ асуудлыг хоёр намын гишүүдийн саналаар шийдвэрлэнэ гэдгийг МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр мэдэгдээд буй. Харин МАН-ын зүгээс МАХН-тай нэгдэх асуудалд одоогоор албан ёсоор тайлбар хийгээгүй байгаа юм.
Гэрэл зургуудыг И.Ариунболд