Монгол эх орныхоо дөрвөн зүг дэх хилийн хязгаарын дөрвөн цэгт Монгол Улсын төрийн далбааг “Токио-2020” олимпын бамбартай хамт аялуулах, триатлон-дуатлоны спортыг сурталчлах санаачилгыг Монголын триатлоны холбоо, Монгол Японы найрамдлын нийгэмлэгээс 2019 онд гаргасан юм.
Уг ажлыг МҮОХ, ХХЕГ, Япон улсаас Монгол Улсад суугаа ЭСЯ болон бусад байгууллага дэмжин ажиллаж байгаа. Өнгөрсөн онд Баян-Өлгий аймаг дахь Алтай таван богдын 1 тоот хилийн баганаас эхэлсэн аян энэ удаа өмнийн шаргал говьд үргэлжлэв.
МҮОХ-ны гүйцэтгэх зөвлөлийн гишүүн, Монгол Японы найрамдлын нийгэмлэгийн ерөнхийлөгч, Монголын триатлоны холбооны ерөнхийлөгч Ц.Сандуй тэргүүтэй баг хамт олон Өмнөговь аймгийн Номгон сумын нутаг Орвог гашууны бор толгойд Монгол Улсынхаа төрийнхөө далбааг мандуулж, Токиогийн олимпод оролцох тамирчдынхаа аз хийморийг даатгалаа.
Тоот өндөрлөг рүү дөхөн очих үед ахлагч Н.Цэрэн-Очирын удирдсан хилийн манааныхан биднийг угтан авч, Монгол Улсын дархан хил тайван байгааг дарга нартаа илтгэх нь үгээр илэрхийлэхийн аргагүй сайхан мэдрэмжийг төрүүлсэн гэдгийг оролцогчид онцолж байв.
Дархан хилийн 652 тоот баганад Олимп-спортын зүтгэлтнүүд, Хил хамгаалах байгууллагын төлөөлөл хүндэтгэл илэрхийлж, “Токио-2020” бамбарыг Хилийн цэргийн хөнгөн атлетикийн тамирчин Д.Урандэлгэр бүсгүй залж, Монгол Улсын төрийн далбааг ахлах ахлагч Б.Ганзориг мандуулав.
Тус багана байрладаг Номгон сум нь Монгол орны сумуудаас хамгийн өмнө этгээдэд оршино. Харин тус сумын Дэрсэнэ ус баг мөн л улсынхаа багууд дундаа онцгойрч, Цагаан дэрсний застав ч бас өнгөлнө. Эдгээр сум, баг, застав, хилийн манаа, хилийн багана бүгдээрээ 42 дугаар өргөргөөс урагш оршдогоороо Монгол Улсдаа өөр өрсөлдөгчгүй гэж хэлж болох аж.
Хил хамгаалах байгууллагын таван удаагийн аварга, Хилийн цэргийн 0131-р ангийн бие бүрэлдэхүүн 1945 оны чөлөөлөх дайнд оролцсон болон 240 гаруй хил зөрчигчийг барьж саатуулсан түүхэн амжилтаараа гурван жилийн өмнө Цэргийн гавьяаны одон хүртжээ. Тэртээ 1933 оноос өнөөг хүртэл дархан хилээ манах эрхэм үүргийг нэр төртэй биелүүлж, өнөө цагийн хилийн алба, хил хамгаалах байгууллагыг цогцлоож, тусгаар улсынхаа торгон хилийг аньсага үл цавчин хамгаалж ирсэн үе үеийн эрхэм хүндэт хилчид энэ ангиар овоглодог. Хилийн цэргийн ууган ангийн нэг 0131 дүгээр ангийнхан 87 жилийн түүхэндээ долоон генерал, 37 хурандаа төрүүлээд байна.
Залуухан дэд хурандаа В.Хундгаа нь олон жилийн намтар түүхтэй, Цэргийн гавьяаны одонт Хилийн цэргийн 0131 дүгээр ангийн захирагчаар томилогдож ирээд удаагүй байна. Тэрбээр ноднин Алтай таван богдод олимпын бамбар залах үеэр тэндхийн 0165 дугаар ангийн штабын даргаар ажиллаж байсан аж.
Төрийн далбаа, “Токио-2020” бамбарыг ойрын үед Монгол Улсын зүүн цэг болох Дорнод аймгийн Соёлз уулын Модот хамар, хойд цэг болох Хөвсгөлийн Монгол шарын даваанд аялуулж, олимпизмыг сурталчлах юм. “Рио-2016” олимпоос “Хилчин” спорт хорооны тамирчин Хөдөлмөрийн баатар Д.Сумьяа мөнгө, Гавьяат тамирчин Д.Отгондалай хүрэл медаль хүртсэн. Хилийн байгууллагад харьяалагддаг хоёр тамирчин сүүлийн олимпын дэвжээнд амжилт гаргасныг монгол түмэн өдгөө ч бэлгэшээдэг. Тэдний амжилтын буухиаг “Хилчин”-ий тамирчид Токиод ч үргэлжлүүлэх зорилготой.
Өмнийн шаргал говьд олимпизм сурталчлах үеэр спортыг хөгжүүлэх үйлсэд оруулж буй хувь нэмрийг нь үнэлэн дэд хурандаа В.Хундгаа, хошууч Л.Алтангэрэл нарыг МҮОХ-ны Олимпын алдар одонгоор, ахмад А.Гэрэлмөнх, тамирчин Н.Майцэцэг, Д.Урандэлгэрийг МҮОХ-ны алтан медалиар тус тус шагнажээ.
