Үндэсний сагсан бөмбөгийн холбооны “Денвер Наггетс” багийн төвийн тоглогч, Сербийн сагсан бөмбөгчин Никола Йокич нэг тоглолтод трипл-дабл хийж авсан оноогоор тус лигийн дээд амжилтыг тогтоолоо.

Трипл-дабл гэдэг нь тухайн тоглогч гурван үзүүлэлтээр хоёр оронтой тоогоор хэмжигдэх оноо /10+/ авсныг хэлдэг.

Денверчүүд талбайдаа “Миннесота Тимбервүүлвз” багтай хийсэн тоглолтод /139:140 нэмэлт цаг/ Йокич нийт 61 оноо авахдаа 11 удаа самбараас бөмбөг авч, 10 оновчтой дамжуулалт хийсэн байна. Трипл-даблын NBA-гийн өмнөх рекордыг Словенийн Лука Донич, Америкийн Жеймс Харден 60 оноо авснаар тогтоосон юм.

Өмнө нь 2024 оны 12 дугаар сарын 8-нд “Вашингтон” багтай талбайд нь хийсэн тоглолтод /113:122/ өдгөө 30 настай Йокич 56 оноо авч хувийн дээд амжилт тогтоож байжээ. Энэ улиралд тэрбээр нэг тоглолтод дунджаар 29,7 оноо авахдаа 12,8 удаа самбараас бөмбөг авч, 10,2 оновчтой дамжуулалт хийсэн гэх статистик үзүүлэлт байна.

Одоогийн байдлаар “Денвер” баг 47 хожил, 29 хожигдолтойгоор Баруун конференцийн тэмцээний хүснэгтийн 3 дугаарт, “Миннесота” баг 44 хожил, 32 хожигдолтойгоор 7 дугаарт тус тус бичигдэж байна.

Испанийн цомын тэмцээний хагас шигшээгийн хариу тоглолтод Ханс-Дитер Фликийн дасгалжуулсан “Барселона” баг “Атлетико”-г 1:0 харьцаагаар хожсоноор финалд шалгарлаа.

Өчигдөр Мадрид хотноо болсон тоглолтын 27 дахь минутанд Ферран Торрес цорын ганц гоолыг оруулсан байна.  Хоёр багийн эхний тоглолт Барселонад болж, 4:4 харьцаагаар тэнцсэн юм.

Одоо барсачууд финалд “Реал” багтай тоглох бөгөөд нэг хоногийн өмнө Карло Анчелоттигийн дасгалжуулсан реалчууд "Реал Сосьедад" багийг хоёр тоглолтын нийлбэр дүнгээр /1:0, 4:4/ харьцаагаар илүүрхэж, финалд шалгарсан юм. Финалын тоглолт 4 дүгээр сарын 26-нд Севилья хотын “Ла Картуха” цэнгэлдэх хүрээлэнд болно.

"Барселона", "Реал Мадрид" хоёр өмнө нь 7 удаа буюу 1936, 1968, 1974, 1983, 1990, 2011, 2014 онуудад тус тэмцээний финалд тоглосноос дөрөвт нь “Реал”, гуравт нь “Барселона” хожиж байв.

Энэ улиралд багууд хоёр удаа хоорондоо учраа таарснаас барселончууд Испанийн аварга шалгаруулах тэмцээнд 4:0-ээр, Испанийн Супер цомын тэмцээний финалд 5:2 харьцаагаар “Реал”-ыг хожжээ.

Өнгөрсөн улиралд Испанийн цомын тэмцээний финалд “Атлетико” баг “Мальорка”-г хожиж цомын эзнээр шалгарсан юм. Харин “Реал Мадрид”-ын хөлбөмбөгчид уг цомыг 20 удаа өргөсөн бол 31 удаа хүртсэн “Барселона” баг дээд амжилт тогтоогоод байна.

Жүдо бөхийн насанд хүрэгчдийн Азийн аварга шалгаруулах тэмцээн Тайландын нийслэл Бангкок хотод болно.

Энэ сарын 25-нд эхлэх тус тэмцээнд өнөөдрийн байдлаар 23 орны 220 жүдоч оролцохоор мэдүүлэг өгчээ. Харин манай улсаас ахлах дасгалжуулагч У.Эрдэнэбаатар, дасгалжуулагч П.Нямлхагва, Г.Болдбаатар, Б.Хишигбаяр нарын удирдлагад эрэгтэй, эмэгтэй тус бүр долоон жинд нийт 18 тамирчин оролцохоор мэдүүлгээ илгээсэн байна. Ингэхдээ эрэгтэйчүүдийн 73, -100, эмэгтэйчүүдийн 52, 70 кг-д тус бүр хоёр тамирчин оруулах юм.

Бүрэлдэхүүнийг танилцуулбал, эрэгтэйчүүдийн 60 кг-д улсын дөрвөн удаагийн аварга Б.Сүхбат, 66 кг-д Азийн аварга Б.Эрхэмбаяр, 73 кг-д ДАШТ-ий хүрэл медальт Л.Анхзаяа, Парисын “Их дуулга”-ын хүрэл медальт О.Уранбаяр, 81 кг-д энэ жилийн улсын аварга О.Шинэбаяр, 90 кг-д Актаугийн нээлттэй тэмцээний аварга Б.Мөнхбаяр, -100 кг-д улсын аварга А.Энхбаяр, Зүүн Азийн аварга Б.Хүдэрчулуун, +100 кг-д Улаанбаатарын “Их дуулга”-ын аварга Б.Гончигсүрэн нар барилдана. Тэгвэл эмэгтэйчүүдээс 48 кг-д олон улсын хэмжээний мастер Г.Наранцэцэг, 52 кг-д М.Нандин-Эрдэнэ, Б.Уранзаяа, 57 кг-д өсвөрийн дэлхийн аварга Т.Ариунзаяа, 63 кг-д гавьяат тамирчин Л.Энхрийлэн, 70 кг-д Б.Ням-Эрдэнэ, Д.Есүй, -78 кг-д А.Дуламсүрэн, +78 кг-д А.Адъяасүрэн нар барилдана.

Түүнчлэн холимог багийн барилдаанд дархан аварга Г.Өсөхбаярын хүү Ө.Пэрэнлэйжамц зодоглохоор бүрлдэхүүнд багтжээ. Түүний хувьд Хонконгийн нээлттэй тэмцээнээс хүрэл медаль хүртэж байсан юм.

Америкийн мэдрэлийн физиологичид саажилттай хүмүүсийн бодлыг уншиж, бодит цагийн горимоор компьютерийн дэлгэц дээр харуулах эсвэл мэдрэлийн эсийн сүлжээнүүд ба чанга яригчийг ашиглан хамгийн бага сааталтайгаар дуу авиагаар илэрхийлдэг мэдрэлийн интерфэйсийг зохион бүтээжээ. Эрдэмтдийн бүтээлийн талаарх өгүүлэл "Nature Neuroscience" сэтгүүлд нийтлэгдсэн байна.

“Хэл ярианы дуу авиаг үүсгэх үүрэгтэй тархины хальсны бүсүүдээс (motor cortex) ирсэн дохиог тайлах чадвартай системийг бид бүтээлээ. Энэ систем нь мянга гаруй үгийг хамгийн бага сааталтайгаар таньж, дэлгэц дээр харуулахын зэрэгцээ чанга яригчаар дуугаргах чадвартай” гэж физиологичид бичжээ.

Саа өвчтэй хүмүүстэй харилцах энэхүү мэдрэлийн интерфэйсийг АНУ-ын Сан-Франциско хот дахь Калифорнийн их сургуулийн профессор Эдвард Чангаар ахлуулсан мэдрэлийн физиологичид зохион бүтээжээ. Судлаачдын онцолж байгаагаар, тэдний бүтээл нь бусад ижил төстэй төхөөрөмжүүдийн сул талуудыг арилгасан байна.  Тэдгээр төхөөрөмжүүд нь өвчтөний хэлэх гэсэн үг, илэрхийлэх гэсэн санаа бодлыг ихээхэн хоцорч таньдаг тул "амьд" харилцан яриа өрнүүлэх боломжгүй байдаг аж.

Харин Чангийн багийнхан өвчтөний хэлэх гэсэн үгийг уншихын тулд  motor cortex-оос ирж буй дохионуудыг хэдэн зуун электродын тусламжтайгаар бичиж авах замаар мэдрэлийн интерфейсийн ажиллах хурдыг нэмэгдүүлжээ. Эрдэмтдийн туршилтад 18 жилийн өмнө цус харвасны улмаас бүрэн саажилттай болсон, 47 настай нэгэн америк эмэгтэй сайн дурын үндсэн дээр оролцсон байна.

Мэдрэлийн физиологчид түүний тархинд 253 электродыг багцалсан төхөөрөмжийг суулгаж, хамгийн түгээмэл хэрэглэгддэг 1024 үгийг чангаар хэлж байна гэж төсөөлнө үү хэмээн эмэгтэйгээс хүссэн байна. Ингэж төсөөлөх үед нь судлаачид түүний тархины motor cortex-ын идэвхжил хэрхэн өөрчлөгдөж буйг ажиглаж, бичигдсэн өгөгдлүүдийг тэмдэглэн авч, тэдгээрийг RNN-T гэдэг мэдрэлийн сүлжээнд суурилан бүтээсэн, онлайн орчуулгад ашигладаг хиймэл оюуны системийг сургахад зориулсан мэдээллийн сан болгон ашиглажээ.

Энэхүү хиймэл оюуны систем нь туршилтад оролцогчийн бодлыг тасралтгүй уншиж, тэдгээрийг саатал, завсарлагагүйгээр дамжуулж байсныг дараа дараагийн туршилтууд харуулсан байна. Уг алгоритм минутад ойролцоогоор 48 үгийг тайлж унших чадвартай бөгөөд энэ нь өмнөхөөс хэд дахин олон гэсэн үг юм. Энэхүү ололт нь бүрэн саажилттай хүмүүс эргэн тойрныхонтойгоо чөлөөтэй харилцах боломжийг нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн мэдрэлийн интерфейсийн хөгжүүлэлтийг хурдасгана хэмээн эрдэмтэд найдаж байна.

Жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулдаг “Улаанбаатар марафон” олон улсын гүйлт тавдугаар сарын 24-нд болно.

Гүйлтийн бүртгэл энэ сарын 1-нээс тавдугаар сарын 20-нд үргэлжлэх бөгөөд оролцох хүсэлтэй хувь хүн, албан байгууллага, гадаадын иргэд https://ulaanbaatar.marathon.mn/ цахим хуудсаар болон Hipay аппликейшнаар бүртгүүлж онлайнаар хураамжаа төлөх юм. Гүйлтийн төрлүүд өмнөх жилүүдтэй адил 500 метрээс 42 км хүртэл байна.

Бүртгэлийн хураамжийн хувьд 1.5 км-т 5.000 төгрөг (гэр бүлийн төрөлд оролцогч гишүүн тус бүр 5.000 төгрөг), 5 км-т 10.000 төгрөг, 10 км-т 50.000, 21 км-т 70.000, 42 км-т 90.000 төгрөг байна. Оролцогчдын ихэнх нь 5 км-ийн зайг сонгодог. Энэ зайд оролцогчид энгэрийн дугаараа тавдугаар сарын 1-20-ны 17:00 цаг хүртэл Нийслэлийн Биеийн тамир, спортын газар болон есөн дүүргийн Биеийн тамир, спортын хороодоос авна.

Харин 42 км, 21 км, 10 км-ийн зайд оролцогчдын энгэрийн дугаар, чип, футболк, мөн 1.5 км зайд оролцогчдын баталгаажуулалт, энгэрийн дугаар олгох ажлыг Нийслэлийн Биеийн тамир, спортын газар, 500, 800 м-ийн гүйлтийн бүртгэлийг Монголын тусгай олимпын хороо хариуцан олгох хугацаагаа жич мэдэгдэнэ.

“Улаанбаатар марафон”-д оролцсон хүн бүр “Батламж”-аа https://ulaanbaatar.marathon.mn/ ^[1]  цахим хаягаас хэвлэн авах юм байна. Мөн “Улаанбаатар марафон” гүйлтийг сонирхон дэмжигчдийн тоо жил бүр нэмэгдэж, 2024 онд гадаад, дотоодын 30 мянган хүн оролцжээ.

Оросын алдарт Мариинскийн театрын гоцлол дуучин, ховор драмын баритон  Г.Ариунбаатар ОХУ-ын Каста Дивагийн нэрэмжит дуурийн шагналын “Оны шилдэг дуучин” номинацийн эзнээр тодорлоо.

Энэхүү шагналыг Мариинский театрт хэд хэдэн гол дүрийг бүтээсэн, мөн ОХУ-ын Большой театрт Ж.Вердигийн “Риголетто” дуурийн шинэ хувилбарын нээлтийн гол дүрийн тоглолтыг багтаасан  бөгөөд дотоод болон гадаадын уран бүтээлүүдэд бүтээсэн дүрийнх нь төлөө түүнд олгожээ.

Тэгвэл түүний гол дүр бүтээсэн “Риголетто” дуурийн шинэ хувилбарын тоглолтыг Санкт-Петербургт Большой театрын аялан тоглолтын хүрээнд Мариинскийн тайзнаа энэ сарын 25-27-нд үзэх боломжтой аж.

“Каста Дива” шагналыг 1996 онд дуурийн урлагийн 400 жилийн ойг тохиолдуулан анх санаачилсан түүхтэй. Үүнээс хойш жил бүр дуурийн урлагт гарсан гарамгай амжилтыг үнэлэн өгдөг болсон бөгөөд шүүгчдийн бүрэлдэхүүнд нэрт хөгжмийн шүүмжлэгчид багтдаг байна.

Йордан улсын Амман хотод чөлөөт бөхийн насанд хүрэгчдийн Ази тивийн аварга шалгаруулах тэмцээн гуравдугаар сарын 25-30-ны өдрүүдэд болж, Монгол Улсын баг энэ тэмцээнээс гурван мөнгө, долоон хүрэл медаль хүртэв.

Тэмцээний эмэгтэйчүүдийн 65 кг-ын жинд Т.Энхжин мөнгө, 50 кг-д Б.Мөнхнар, 55 кг-д Б.Отгонтуяа, 68 кг-д Э.Дэлгэрмаа, 72 кг-д З.Болортунгалаг нар хүрэл медаль хүртлээ.

Харин эрэгтэйчүүдийн 65 кг-ын жинд Ц.Цогбадрах, 125 кг-д гавьяат тамирчин М.Лхагвагэрэл нар мөнгө, 57 кг-д Б.Мөнх-Эрдэнэ, 79 кг-д О.Сүлдхүү, 86 кг-д Н.Батбилгүүн нар хүрэл медалийн тавцанд гарлаа. Тус тэмцээнд манай улсаас Үндэсний шигшээ багийн эрэгтэйчүүдийн багийн ахлах дасгалжуулагч Д.Гомбодорж, дасгалжуулагч Ж.Чулуунбат, Г.Амархүү, эмэгтэйчүүдийн багийн ахлах дасгалжуулагч С.Сүхбаатар, дасгалжуулагч Б.Одончимэг, Ө.Ууганбаяр нарын удирдлага дор нийт 20 тамирчин оролцсон юм.

^[2]

^[3]

Нэмж мэдээлэл хүргэхэд, Монголчууд чөлөөт бөхийн Азийн АШТ-ээс анхлан медаль хүртсэн нь 1989 он. Япон улсад болсон тус тэмцээнээс 48 кг-ын жинд Ч.Батбадрал, 68 кг-д Х.Амараа, 82 кг-д П.Сүхбат нар алтан медаль хүртсэн бол 130 кг-д А.Баатархүү мөнгө, 74 кг-д Л.Энхбаяр, 90 кг-д Ч.Бямбадорж нар хүрэл медальтай ирж байв. Монголын чөлөөт бөхийн баг 1979 оноос энэ тэмцээнд тасралтгүй оролцохдоо 1999 оноос бусад жилүүдэд медальтай ирсэн билээ.

^[4]

^[5]

^[6]

Урд хоёр мөчиндөө ердөө хоёр хуруутай үлэг гүрвэлийн ер бусын шинэ төрөл зүйлийг палеонтологчид олж илрүүлжээ. Тодруулбал, урт хумстай, өвсөн тэжээлт, хоёр хөлт аварга теризинозаврын үлдэгдэл Монголын говиос олдсон байна.

Хурц хумстай гурван хуруутай бусад теризинозавраас ялгаатай нь гэвэл, энэхүү шинэ төрөл зүйл нь хоёр хуруутай ажээ. Биеийн онцлог бүтцээр нь уг шинэ төрөл зүйлийг “Duonychus tsogtbaatari” гэж нэрлэсэн байна.

“Duonychus” гэдэг нь грекээр “хоёр оронтой тоо” гэсэн утгатай бол “tsogtbaatari” гэдэг Монголын палеонтологич Хишигжавын Цогтбаатарын нэр юм. “Теризинозавруудын хувьд хоёр хуруутай төрөл зүйл олдсон нь гэнэтийн зүйл байсан” хэмээн судлаач Дарла Зеленицкая ярилаа. Уг үлэг гүрвэлийн урд мөч нь маш сайн хадгалдагдан үлдсэн бол хуруу, бугуйных нь яс нь бүрэн бүтнээрээ олдсон байна.

Теризинозаврууд бол Цэрдийн галавын сүүл үед (100-66 сая жилийн өмнө) одоогийн Ази, Хойд Америкийн нутагт амьдарч байсан үлэг гүрвэлүүд юм. Теризинозаврууд нь махчин үлэг гүрвэлүүд болох тероподуудын бүлэгт хамаардаг боловч өвсөн тэжээлтэн ажээ.

Эдгээр үлэг гүрвэл нь хадуур шиг хэлбэр бүхий аварга том хумстай бөгөөд зарим төрөл зүйлийнх нь хумс 50 см хүртэл урт ургадаг байжээ. Теризинозавр, Бейпиаозавр зэрэг өнөөг хүртэл олдсон бусад бүх теризинозавр гурван хуруутай байсан тул хоёр хуруутай “D. tsogtbaatari” бол ер бусын ховор олдвор юм.

"Теризинозаврууд хэдийн хамгийн ер бусын үлэг гүрвэлүүдийн нэгд тооцогдож байгаа боловч шинэ төрөл зүйл олдсон нь уг үлэг гүрвэлүүдийг улам сонирхолтой болгож байна" хэмээн Хоккайдогийн их сургуулийн палеонтологич Йошицугу Кобаяши онцоллоо.

"Монголоос саяхан олдсон энэ төрөл зүйл нь гурван хуруутай теризинозавруудаас хоёр хуруутайгаараа ялгаатай байгаа нь тероподын урд мөч хэрхэн хувьсан өөрчлөгдөж, хэрхэн дасан зохицсоныг илүү гүнзгий судлах боломжийг олгож байна. Гэхдээ энэ олдворыг үнэхээр сонирхолтой болгож байгаа зүйл бол хумс дээрх сайтар хадгалагдаж үлдсэн кератины бүрхүүл юм. Энэ нь дунд болон том хэмжээтэй теропод үлэг гүрвэлийн хувьд анхны тохиолдол юм” гэж Кобаяши тайлбарлалаа.

Д.Жаргал

Эх сурвалж: "Монцамэ" агентлаг

Дуурийн урлагийн дэлхийн шилдгүүдийг тодруулдаг “Opera World” цахим хуудсын жагсаалтыг Монгол Улсын Ардын жүжигчин, Соёлын элч Э.Амартүвшин тэргүүлж "Дэлхийн шилдэг баритон" болжээ.

Тэрбээр олон улсын дуурийн урлагийг шимтэн сонсогчид, шүүмжлэгчдээс өндөр үнэлгээ хүртэж, 52 долоо хоногийн турш дэлхийн хамгийн нэр хүндтэй театруудын тайзнаа авьяас чадвараараа гайхагдан, шилдгийн шилдэг гэдгээ дахин нотолсон байна. Өмнө нь тэрбээр 2021 онд мөн дэлхийн шилдэг баритон дуучнаар нэрлэгдэж байсан билээ.

“Opera World” цахим хуудас 2023 оноос одоо ид дуулж, томоохон театруудад тоглож байгаа дэлхийн шилдэг дуурийн дуучдыг хоолойн төрлөөр нь таван ангилалд хуваан тодруулж байгаа аж. Шилдгүүдийн жагсаалтад багтахын тулд тухайн дуучин Ла Скала, Метрополитан, Парисын үндэсний дуурийн театр, Баварийн улсын дуурийн театр зэрэг томоохон театруудад тоглосон байх ёстой бөгөөд дуурийн театр, фестивал, концертын их танхим зэрэгт тоглох бүрд нь мэргэжлийнхэн 100 оноо нэмж, нийт 52 долоо хоногийн туршид үзүүлсэн амжилт, цуглуулсан оноогоор нь эцсийн дүнг гаргадаг байна.

Ардын жүжигчин Э.Амартүвшин 5900 оноогоор жагсаалтыг тэргүүлсэн бол хоёрдугаарт Францын дуучин 5200 оноогоор, гуравдугаарт Оросын дуучин 4800 оноогоор оржээ.

Тэрбээр Италийн Наполи хотын “Сан Карло”-гийн нэрэмжит их театр, Франц улсын нийслэл Парис хотын “Champs-Élysées” театр, ХБНГУ-ын Киль хотын дуурийн театр, Испанийн Валенсиа хотын дуурийн театр, Израилын нийслэл Тел Авив хотын их театр, ОХУ-ын нийслэл Москва хотын Большой театр, БНХАУ-ын нийслэл Бээжин хотын Сувдан театр зэрэг дэлхийн шилдэг гэгддэг бүх тайзнаа дуулжээ.

Түүний авсан шагналуудаас танилцуулбал:

2011 он.П.И.Чайковскийн нэрэмжит олон улсын уралдааны 2-р байр, /ОХУ-ын Санкт-Петербург хот/

2012 оны зургаадугаар сар. “The Placido Domingo’s Operalia” тэргүүн /БНХАУ-ын Бээжин/ байр

2015 оны зургаадугаар сар “Cardiff singer of the World” уралдаан

Испанийн алдарт тенор Франческо Венасын нэрэмжит уралдаанаас мөнгөн медаль

ВВС телевизээс жил бүр зохион байгуулдаг “Cardiff singer of the World” тэмцээнээс үзэгчдийн хүсэлтээр тусгай шагнал

2017 оны нэгдүгээр сар. Италийн алдарт “Сан Карло” театрт

2017 оны долоодугаар сар. Италийн хамгийн эртний алдартай тайз болох Арена Ди Веронад

2018 оны гуравдугаар сар. "Bravo" Хүндэт шагнал хүртлээ

2018 оны долоодугаар сар. Ж.Вердийн “Набукко” дуурийн гол дүр Набуккод

2018 оны аравдугаар сар. "Массимо" театрт

2019 оны хоёрдугаар сар. Италийн Торино хотын “Театро Рэжио”-д авч байв.

Гүржийн Тбилиси хотод жүдо бөхийн “Их дуулга” тэмцээн өндөрлөж, манай улс нэг алтан медаль хүртлээ.

Тодруулбал, тэмцээний эхний өдөр эмэгтэйчүүдийн 48 кг-ын жинд олон улсын хэмжээний мастер Г.Наранцэцэг алтан медалиар энгэрээ мялааж, төрийн дууллаа Тбилисид эгшиглүүлэв. Манай тамирчин Солонгосын Ху Мио, Испанийн Лаура Мартениз Абелинда, Францын Ширин Боукли, Испанийн Перез Солер Эва нарыг дараалан ялсан юм. Ингэснээр тэрбээр “Их дуулга” ангиллын тэмцээнээс найм дахь медалиа авлаа. Өдгөө 30 настай тэрбээр хоёр алт, нэг мөнгө, таван хүрэл медальтай болов. Харин Тбилисийн тэмцээнээс хоёр дахь медалиа зүүлээ. Өмнө нь 2023 онд хүрэл медалийн эзэн болж байв.

Түүний авсан алтан медалийн нөлөөгөөр манай улс 52 орноос зургаадугаарт жагсав. Жүдо бөхийн үндэсний шигшээ багийнхны оролцсон 2025 оны анхны “Их дуулга”-д манай улсаас 19 тамирчин зодоглоход нэг алтан медалиас гадна зургаан тамирчин шагналт байрт шалгарсан байна. Манай тамирчдын оролцох дараагийн тэмцээн нь ирэх сард Тайландын Бангкок хотод болох насанд хүрэгчдийн ААШТ байх юм.

Энэхүү тэмцээнийг Францын баг гурван алт бүхий 10 медальтай тэргүүлсэн бол эзэн орон Гүрж, ОХУ удаалжээ. Тэмцээнд оролцсон 52 орноос 10 нь алтан медальтай нутаг буцсан. Тэгвэл 22 орны жүдоч ямар нэгэн байдлаар медаль хүртсэн байна.