ӨМӨЗО-ы “NaraBara” хамтлаг Улаанбаатар хотноо “On’n Off” продакшны танхимд "Сайн уу" тоглолтоо энэ сарын 16-нд толилуулна.
Тус хамтлаг жазз хөгжмийг Монгол ардын торгон аялгуутай төгс хослуулан тоглодог онцлогтой бөгөөд монголчуудаас дэмжлэг, хандалт авч, урмын үг, хамтлагийн дууны талаар сэтгэгдлээ илэрхийлж байгаа нь дуу хөгжим хил хязгааргүйг баталж, хамтлагт урам дэм өгч “Сайн уу” хэмээн мэндчилж ийнхүү тоглолтоо хийх гэж буй юм.
Хамтлагийн гишүүд багаасаа “Харанга”, “Алтан Ураг” зэрэг домогт хамтлагийн дуу хөгжмийг сонсож өссөн бөгөөд “Хамт замын хүмүүс” цомог болон дуу хөгжмөөрөө дамжуулан Монгол дахь ахан дүүстэйгээ нөхөрлөл, баяр баясгалан, хайрыг хуваалцах гэж буйдаа баяртай байгаагаа илэрхийлж байна.
Тоглолт нийт хоёр цаг үргэлжилнэ. Тасалбарыг Shoppy.mn-ээр худалдаж байна.
Р.Цэцэгбаяр
Балетчин Ө.Мөнхжин АНУ-ын "Атланта Балет" бүжгийн тэргүүлэх компанид нэгдлээ
Posted By
Алсын Хараа
On
In
Урлаг |
No Comments
Олон Улсын Балетчидын “USAIBC” тэмцээний ахлах насны эрэгтэй бүжигчдийн ангилалд шилдэг дөрвийн нэгээр шалгарсан Улсын Дуурь Бүжгийн Эрдмийн Театрын тэргүүн гоцлооч Ө.Мөнхжин АНУ-ын "Атланта балет"-ын театрт нэгдлээ.
Өлзийжаргалын Мөнхжин нь 2018 онд ОХУ-ын Пермь хотын Сонгодог бүжгийн сургуулийг балетын жүжигчин мэргэжлээр амжилттай суралцаж төгссөн байна. Ийнхүү өөрийн анхны карьераа 2018 оноос Улсын Дуурь Бүжгийн Эрдмийн Театрт балетын гоцлоочоор ажиллаж эхэлсэн юм. Суралцаж байх хугацаандаа 2017 онд БНХАУ-ын Бээжин хотод зохион байгуулсан “IBCC 2017” тэмцээнд тусгай шагнал хүртэж байсан. Мөн 2019 онд ОХУ-ын Улаан-Үүд хотод зохион байгуулсан "Орос-Япон Евразийн" балетын анхдугаар тэмцээнээс дэд байр, 2022 онд Москвагийн олон улсын балетын уралдаанаас "Дипломат" шагнал хүртсэн юм.
Улмаар 2023 онд Монгол Улсын оны шилдэг бүжигчин болж, үндэсний "Мөнгөн мод" шагналыг хүртсэн билээ.
Түүний бүжиглэхээр болсон "Атланта балет" компани нь 1929 онд байгуулагдаж байсан бөгөөд АНУ-ын тэргүүлэх бүжгийн компанийн нэг юм.
Эх сурвалж: Atlanta Ballet
Домогт дуучин Тото Кутуньо таалал төгсжээ
Posted By
Алсын Хараа
On
In
Урлаг |
No Comments
/ВВС/. “L’Italiano” хит дуугаараа алдаршсан Италийн дуучин, дууны үг зохиогч-яруу найрагч Тото Кутуньо удтал хүндээр өвчилсний эцэст Милан хотын Сан-Рафаэль эмнэлэгт 80 насандаа нас барсан тухай түүний менежер Данило Манкузо мэдэгдлээ.
Түүний бүтэн нэр нь Сальваторе Кутуньо бөгөөд тэнгисийн цэргийн флотод алба хашиж, цэргийн үлээвэр хөгжимд труба хөгжим тоглодог байсан эцэг нь бяцхан Сальваторег хөгжмийн урлагтай анх танилцуулжээ.
Тэрбээр 13 наснаасаа хөгжмийн уралдаануудад оролцож эхэлсэн бөгөөд удалгүй өөрийн гэсэн Toto ei Tati гэдэг нэртэй хамтлагийг байгуулж, бөмбөрчнөөр тоглох болов. Хамтлаг нь ихэд амжилт олсон тул дуу бичлэгийн Carosello Records гэдэг томоохон студитэй гэрээ байгуулжээ. Тэрбээр Albatros гэдэг шинэ хамтлагийн гоцлол дуучнаар Сан-Ремогийн наадамд анх удаа оролцов. Улмаар 1977 онд Майк Бонжорногийн хамт Donna Mia гэдэг дууг дуулсан нь түүнд жинхэнэ ёсоор алдар нэрийг авчирлаа.
Дуулахын зэрэгцээ тэрбээр Жонни Холлидэй, Далид зэрэг алдартай дуучдад зориулан дуу зохиож байв. Жишээ нь, Адриано Челентаногийн дуулсан Soli гэдэг дуу нь хит парадыг олон сарын турш тэргүүлжээ.
1980 онд Кутуньо Сан-Ремод эргэн ирж, Solo noi гэдэг дуугаа дуулсан нь хит парадын хоёрдугаарт бичигдэв. 1990-ээд оны үед түүний амжилтын буухиа үргэлжилсээр Загребт болсон "Евровидение" уралдаанд Insieme дуугаараа түрүүллээ.
Үүнээс хойш түүний уран бүтээлийн замнал гайхам амжилттайгаар үргэлжилсээр, олон улс орноор аялан тоглолт хийсээр байлаа. 2007 онд болсон нэгэн аялан тоглолтын тэрбээр түрүү булчирхайн хорт хавдар туссан нь оношлогдсон боловч уран бүтээлээ үргэлжлүүлсээр байв.
Мисс Ч.Содтуяагийн шавь Монголын сайхан бүсгүйгээр шалгарчээ
Posted By
Алсын Хараа
On
In
Урлаг |
No Comments
Монгол Улсаа төлөөлөн олон улсын миссийн тэмцээнд оролцох шилдэг гоо бүсгүйчүүдийг наймдугаар сарын 19-нд Тусгаар тогтнолын ордонд тодруулжээ. Энэ жил "Мисс Монголиа-2023" тэмцээнийг 19 дэх жилдээ, "Монгол туургатны гоо бүсгүй-2023" олон улсын тэмцээнийг хоёр дахь жилдээ амжилттай зохион байгуулж, 10 шилдэг гоо бүсгүй өрсөлдсөн байна.
Тодруулбал, Увс , Ховд, Архангай, Өвөрхангай , Хэнтий, Булган, Эрдэнэт , Дархан, Төв аймаг болон ОХУ-ын Буриад, Тува улсаас шилдэг гоо бүсгүйчүүд оролцжээ. "Монгол туургатны гоо бүсгүй-2023" тэмцээний тэргүүн миссээр Ж.Мөнгөнцацралт шалгарч, Япон улсад зохион байгуулах "Miss International -2023" тэмцээнд оролцох эрхийн эзэн болсон байна.
Мисс Ж.Мөнгөнцацралтын хувьд мисс, загвар өмсөгч Ч.Содтуяагийн шавь гэнэ. Тэрбээр 11 настайдаа "Азийн модель" агентлагт орж, загварын ертөнцөд хөл тавьжээ.
Мөн тэрбээр нийслэлийн шилдэг хүүхдүүдийн дунд зохион байгуулдаг “Нийслэлийн гоо охин, шилдэг хөвгүүн-2015 “ тэмцээний анхны титмийн эзэн болж байв. Мөн тэрбээр “Мисс Монголиа-2018″ тэмцээнд оролцож, гуравдугаар байранд шалгарч байсан удаатай. Ингээд түүний амжилтыг танилцуулъя.
- Нас: -24
- Өндөр: – 178 см
- Жин: -60 кг
- Биеийн харьцаа: 90-64-95
- Сургууль: Монгол Улсын их сургуулийн Хууль зүйн сургууль
- Зорилго: дэлхийг тойрон аялах
Оролцсон тэмцээн уралдаан авсан шагнал :
- Mонгол туурагтаны мисс-2013-Топ 5
- Үнсгэлжин загварын тэмцээн-2014-ялагч
- "Miss teenage of Mongolia"-2014-ялагч
- "Miss Roastaing-2015"-Дэд мисс
- "Мисс Монголиа-2018"-Гуравдугаар байр
- Торгоны зам олон улсын загварын долоо хоног-Торгоны замын "Стар" модель шагнал 2018
- Азийн олон улсын супер модель-Хамгийн үзэсгэлэнтэй модель шагнал-2018
"Хурд" хамтлаг наадмаар Д.Сүхбаатарын талбайд тоглоно
Posted By
Алсын Хараа
On
In
Урлаг |
No Comments
Монголын рок поп урлагийн амьд домог "Хурд" хамтлаг түүхт 30 жилийн ойн тоглолтоо өнгөрсөн сард Төв цэнгэлдэх хүрээлэнд 40 гаруй мянган сонсогч фенүүддээ зориулан амжилттай зохион байгуулсан билээ.
Тус тоглолтын дараа "Хурд" хамтлагийн мянга мянган сонсогч, фенүүдээс төв талбайд тоглож өгөх хүсэлтийн давалгаа цахим орчинд өрнүүлж байсан тул Нийслэлийн Соёл, урлагийн газраас албан ёсоор хүсэлт тавьж, Д.Сүхбаатарын талбайд 2023 оны 7 дугаар сарын 11-нд 21.00-24.00 цагт зохион байгуулах "Улаанбаатарын үдэш 2023" үндэсний их баяр наадмын үдшийн шоу тоглолтын хоёрдугаар хэсэгт бүтэн тоглохоор боллоо.
Ийнхүү 30 жилийн турш тасралтгүй уран бүтээлээ туурвиж, үзэгч, сонсогч, үнэнч фенүүддээ хүргэж буй "Хурд" хамтлаг наадмын үдэш төв талбайд өөрсдийн хит болсон бүтээлүүдээ эгшиглүүлж, монголын ард түмэнд түүхт 30 жилийн ойн бэлгээ барих юм.
Ташрамд дуулгахад, тус тоглолтыг "UBS" телевиз өөрийн эфир болон сошиал хуудсаараа дамжуулан орон даяар төдийгүй дэлхийн өнцөг булан бүрт суугаа монгол түмэндээ хүргэх аж.
“Марко Поло”-гоор дэлхийд хөл тавьсан Б.Амарсайхан
Posted By
Алсын Хараа
On
In
Урлаг |
No Comments
Монголын кино урлагт өөрийн орон зайг бүтээж, үзэгчдийг дэлгэцийн өмнө уяж чадсан олон дүрийн эзэн жүжигчин, найруулагч Б.Амарсайханыг “Зууны мэдээ” сонин “Дэлхийн хүн” буландаа онцолж байна. Тэрбээр жүжигчний замналаас найруулагч руу хөрвөж содон, сонирхолтой ертөнц бүхий дэлгэцийн бүтээлээр үзэгчтэй уулзаад буй.
“Марко Поло”-гын Аригбөх
Б.Амарсайхан “Бодлын хулгайч” киноны Гантулгын дүрийг бүтээж байсан цаг саяхан. Киноны төгсгөлд ээжтэйгээ уулзаж байгаа, дүрээ аргадаж буй нь түүнийг ямар чадварлаг жүжигчин бэ гэдгийг харуулсан. Ийм л олон гайхалтай дүр түүний уран бүтээлийн санд бий.
Тэр бол дэлхийн хүн. Ийн тодотгосны учир нь Б.Амарсайхан Монголын кино урлагийн түүхэнд нэгэн тод жимийг татаж холливудын кинонд тоглосон уран бүтээлчдийн нэг юм.
Тэрбээр 2014 онд түүхэн “Марко Поло” 10 ангитай кинонд Аригбөхийн дүрийг бүтээж дэлхийд уран бүтээлийн замналаа эхлүүлсэн. Уг кинонд 34 орны уран бүтээлч тоглосон бөгөөд 90 сая ам.долларын өртгөөр бүтсэн дэлхийн сор бүтээлийн нэг болж чадсан юм. Нью-Йорк хотын “Broadway” дахь “AMC Loews” театрт “Марко Поло” киноны нээлт болж тэрбээр улаан хивсний ёслолд эхнэрийнхээ хамт алхсан ховорхон агшны эзэн болж байв.
[10]
“Оскар”-т нэр дэвшсэн “Эргэж ирэхгүй намар”
Б.Амарсайхан уран бүтээлийнхээ замналд шинэ мөрийг татсан нь найруулагч байв. Олон ч кинонд гол болон туслах дүр бүтээсэн тэрбээр найруулагчаар ажиллахдаа дотортой, үнэн өнгө төрхийг гаргаж чадсан юм. Түүний анхны ерөнхий найруулагчаар ажилласан “Эргэж ирэхгүй намар” кино олон улсын наадмуудад амжилттай оролцсон.
Тэрбээр хүн бүхний өмнө тулгарч байгаа асуудлыг “Эргэж ирэхгүй намар”-аар гаргахыг зорьжээ. Түүний энэхүү зорилго биелэлээ олж, үзэгчид, кино шүүмжлэгчдийн хараанд өртөж, дэлхийд хүртэл нээлтээ хийсэн юм.
Уг кино Канадын Бритиш Колумбын Ванкувер хотод жил бүр зохион байгуулдаг Ванкуверын олон улсын кино наадмаас “Үзэгчдийн нэрэмжит шагнал”-ыг хүртэж, амжилтын замнал нь эхэлсэн. Мөн тус киноны Түнтүүлэйгийн дүрд тоглосон Г.Тэнүүн-Эрдэнэ хүү Швейцарын Фрибургийн олон улсын кино наадмын "Шилдэг дүрийн шагнал"-ыг хүртсэн билээ. Уран бүтээлч бүр “Оскар”-д нэр дэвшиж, тайзан дээр нь алхах хүсэл тээдэг.
Тэгвэл Б.Амарсайханы ерөнхий найруулагчаар ажилласан “Эргэж ирэхгүй намар “Оскар”-ын наадамд оролцсон Монгол Улсын долоо дахь бүтээл болсон юм.
Жүжигчний замналаар олон жил алхаж, урлагийн гал тогоонд буцалсан түүнийг найруулагчийн нүд, өнцөг, сэтгэлгээ нь дэлхийд хөтөлж чадсан. Түүний дараагийн уран бүтээлүүд ч дэлхийд илүү тод мөрөөр гэрэлтэх нь гарцаагүй биз.
П.АМГАЛАН
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
Домогт дуучин Тина Тернер таалал төгсжээ
Posted By
Алсын Хараа
On
In
Урлаг |
No Comments
/CNN/. АНУ-ын домогт дуучин Тина Тернер 83 насандаа лхагва гарагт таалал төгсжээ.
“Рок-н-роллын хатан хаан" гэгддэг дуучныг таалал төгссөнийг түүний төлөөлөгч “Facebook” хуудсаар мэдээлсэн байна.
Тина Тернер удтал хүндээр өвчилж байгаад Швейцарын Цюрихээс холгүй орших Кюснах хот дахь гэртээ амьсгал хураажээ.
Тэрбээр уран бүтээлийн замналынхаа турш дэлхий даяар 150 сая хувь цомог борлуулж, Грэммийн шагналыг 12 удаа хүртэж, 1991 онд Рок-н-Роллын алдрын танхимд нэрээ мөнхөлжээ.
Тина анх нөхрийнхөө “The Kings of Rhythm” хамтлагийн туслах дуучин байсан бөгөөд удалгүй гоцлол дуучин болж, 1960-аад оны эхээр уг хамтлаг нэрд гарч эхэлжээ. 1973 онд тэдний “Nutbush City Limits” дуу АНУ-д хит болж байв. 1978 онд гэр бүлээ салгаж, 1980-аад оноос ганцаарчилсан уран бүтээлээ туурвиж эхэлжээ. Тэрбээр 1980-аас 90-ээд оны дэлхийн хамгийн алдартай рок, поп дуучин байсан билээ.
П.Баярмагнайтай, П.Баярмагнайгүй Монгол наадам болдгоороо л болно...
Posted By
Алсын Хараа
On
In
Урлаг |
No Comments
Өчигдөр Соёлын Сайд Ч.Номин соёл, урлагийн салбарын ажилтнуудын төлөөлөлтэй Улсын Дуурь Бүжгийн Эрдмийн Театрт уулзлаа. Шаардлага нь мэдээж цалингаа нэмүүлэх.Ганцхан соёл, урлагийн салбарынхны цалин бага, цалин нь амьдралд хүрэхгүй байгаа юм биш л дээ. Монголын төр, засгийн, тэр дундаа АН, МАН-ын сүүлийн 12 жилийн бодлогын үр дүнд Монгол төгрөгийн ханш хоёроос гурав дахин унаж, сүүлийн нэг жилд инфляци асар хурдацтай нэмэгдэж, бараа, бүтээгдэхүүний үнэ маш их өссөн тул Монголчуудын дийлэнхийнх нь л цалин амьдрал, ахуйд хүрэхээ больсон.
Эмоци өндөртэй урлаг, соёлынхон л эхлээд тэсэрч, тэмцэж гарч ирж буй нь энэ байх. Цалингаа нэмүүлэхээс илүү зөв, зүйтэй шаардлага гэж үгүй, тэдний зөв. Гэхдээ уг уулзалтыг харжээ суухад бодох юм их байна аа.
Соёлын салбарынхан зарим төлөөлөл ямар ч бүдүүлэг юм бэ дээ? Сайдыгаа "чи" гэж ирээд л дайрч давшлах юм. Сайд нь соёлын ажилтны цалинг нь 1 сая хүргэнэ гэсэн чинь тэд "Үгүй, чи заавал 3 сая хүргэх хэрэгтэй.Тэгж байж л би аз жаргалтайгаар ажлаа хийнэ" гэх юм. Мөн дуучин, СТА П.Баярмагнайгийн Соёлын Сайд Ч.Номинд хандаж хэлсэн үг нийгмийн сүлжээгээр түгэж, олонд хүрлээ. Тодруулбал тэрээр: "Сайдаа, бид бүхэн төрийн наадмын нээлт, хаалтанд оролцохгүй гээд жагсаж байгаа гэдгийг та ер нь ойлгож байгаа юу. Та сая жилийн дотор цалинг маань үе шаттайгаар нэмнэ гэлээ. Энэ бол хөөрхөн хуурч байгаа юм шиг санагдаж байна. Бид нар наадам хүртэл яг ингэж жагсаж чадна. Наадам хүртэл бид нарын цалинг хамгийн багадаа сая таван зуу болгохгүй юм бол ямар ч наадам болохгүй ээ. Нээлт, хаалтгүй наадам та нар хийгээрэй. Ч.Номин сайд та өөрөө бүжгээ эртнээсээ сурч эхлээрэй." гэсэн юм.
Төсвийн албан хаагчдын цалин бүгд л ойролцоо, бүгд л амьдралд хүрэхгүй байгаа. Бүгдийнх нь цалинг нэмэх ч шаардлага байгаа. Гэхдээ л Л.Энх-Амгалаан чи улсын шалгалтандаа бэлдээрэй, С.Чинзоригоо чи хагалгаагаа хийгээрэй, Х.Нямбаатараа чи хэрэг мөрдөөрэй гэсэн яриа одоог хүртэл гараагүй л байгаа.
Гэтэл мөнөөх бусдыг соён гэгээрүүлэх учиртай гэх урлагийнхан маань ийм яриа гаргадаг байна шүү. Тэрэндээ тулвал Монгол авьяастнаар дутаагүй. Төсөвт байгууллагад ажилладаггүй ч авьяастай, сэтгэлтэй хүн хаана л бол хаанаас олдоно. Ёстой л П.Баярмагнайтай, П.Баярмагнайгүй Монгол наадмын хаалт, нээлт болдгоороо л болчих байлгүй дээ.
С.Сарнай
УГЗ Н.Сэргэлэнгийн “Дэлхийн нэг өдөр” уран зургийг Абу Даби хотноо олон нийтэд үзүүлжээ
Posted By
Алсын Хараа
On
In
Онцлох,Урлаг |
No Comments
Арабын Нэгдсэн Эмират Улсын Абу Даби хотноо 2023 оны 5 дугаар сарын 8-11-ний өдрүүдэд зохион байгуулагдсан Олон улсын хөрөнгө оруулалтын чуулга уулзалтын үеэр гарсан үзэсгэлэнд Монгол Улсын Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн Н.Сэргэлэнгийн бүтээл “Дэлхийн нэг өдөр” уран зургийг олон нийтэд толилуулжээ.
Чуулга уулзалт болон үзэсгэлэнгийн нээлтийн үеэр “Дэлхийн нэг өдөр” уран зургийг Абу Даби-гийн Угсаа залгамжлах ханхүү Эрхэм дээд Шейх Халед бин Мухаммад бин Заид Аль-Нахъян, тус улсын Хууль зүйн сайд Абдулла Аль-Нуами, Засгийн Газрын гишүүн, Гадаад Худалдааны асуудал эрхэлсэн Төрийн сайд Тани бин Ахмад Аль-Зивуиди, Абу Дабигийн эдийн засгийн департаментын Төрийн нарийн бичгийн даргын орлогч Рашид Абдулкарим Аль-Блуши, мөн Эмиратын болон гадаадын өндөр албаны хүмүүс үзсэн байна.
“Дэлхийн нэг өдөр” уран зургийн өндөр нь 2,5 метр, урт нь 21 метр бүтээл бөгөөд гуашаар зурсан дэлхийн хамгийн том уран зураг юм.
Монгол Улсыг сурталчлах төр, засгийн бодлогыг хэрэгжүүлэх үйл ажиллагаа болон “Монголд зочлох жил” арга хэмжээний хүрээнд энэхүү уран зургийг Арабын Нэгдсэн Эмират Улсын Абу Даби хотын орчин цагийн урлаг, соёлын бүтээлүүдийг өргөн олон түмэнд танилцуулдаг “Manarat Al Saadiyat” галерейд 5 дугаар сарын 12-20-ны өдрүүдэд дэлгэн үзүүлж байна.





Д.Отгонсүрэн: Үзэсгэлэнгийн сан хөмрөгийн танхимгүйгээр музей оршин тогтнох боломжгүй
Posted By
Алсын Хараа
On
In
Урлаг |
No Comments
Чойжин ламын сүм музейн удирдлага соёлын өвийн хадгалалт хамгаалалт, засвар үйлчилгээ, орчин нөхцөл, шинээр барих сан хөмрөг, үзэсгэлэнгийн танхимын талаар сэтгүүлчдэд мэдээллээ.
Энэхүү сүмийг 1904-1908 онд Чойжин лам Лувсанхайдавын шашин номын үйл хэрэгт зориулан бүтээжээ. 1908-1930-аад оны сүүл үе хүртэл 350 хурлын ламтай, шашин номын үйл ажиллагаа явуулж байсан түүхтэй. Хэлмэгдүүлэлтийн он жилүүдэд Маршал Х.Чойбалсан, Ерөнхий сайд асан А.Амар нарын шийдвэрээр 1938 онд сүмийн үйл ажиллагааг зогсоож, үзэсгэлэн судалгааны зориулалтаар сүм музей болгож авч үлдсэн. Монголын хосгүй нандин 6000 гаруй үзмэр хадгалаастай. Тэр дундаа Өндөр гэгээн Занабазарын мутрын болоод сургууль хийцийн бүтээлүүдийг хадгалдаг музей гэдгээрээ онцлог. Түүхэн дурсгалт зургаан сүмтэй. Мөн хүндэтгэлийн хаалга, ямпай хаалга зэрэг түүхэн дурсгалт цогцолборын дээжүүдтэй. Энэ сүмийг дөрвөн жилийн турш Омбо тэргүүтэй урлаачид ур ухаанаа шингээн барьсан гэдгийг мэдээллийн эхэнд тус музейн захирал Д.Отгонсүрэн онцлов.
Тэрбээр мэдээлэлдээ, "Энэхүү байгууллага Соёлын яамны харьяа, төрийн үйлчилгээний төсвийн байгууллага. Өдгөө байгуулагдаад 115, музей болоод 85 жил болж байна. Манай музей төвийн халаалт, төвлөрсөн шугамд холбогдоогүй. Гүний худгаар ундны болон хэрэглээний усаа хангадаг. Манайх 20 ажилтантай. Музейг төвийн халаалтад холбож болох эсэх талаар мэргэжлийн байгууллагад үзүүлж шинжлүүлсэн. Халаалт тавихын тулд дулаан алдалтыг нь арилгах хэрэгтэй гэсэн. Сүмийн урдуур өрлөг өрөөд, пин барина гэсэн үг. Айл биш үзвэр үйлчилгээний газар болохоор үзэгчдэд үргэлж үүд хаалга дэлгэх учир дулаан алдалтыг алга болгох боломжгүй. Тиймээс халаалт тавихгүйгээр үр хойчдоо өдгөө байгаа өнгө төрхөөр нь өвлүүлэх тухайд музейн хамт олон ажиллаж байна" хэмээв.
Шинэ сан хөмрөг, үзэсгэлэнгийн танхимын тухайд: Энэ музей Засгийн газрын 2001 оны 96 дугаар тогтоолоор хоёр га хамгаалалтын бүс тогтоолгосон. Гэсэн хэдий ч 2010 онд миний бие энэхүү музейн захирлаар ирэхэд газрын кадастрын зураг, газрын гэрчилгээгүй байсан. Үүний дараа манай музейн дөрвөн газрыг дөрвөн иргэн, хуулийн этгээд өөрийн эзэмшилд авч, кадастр, гэрчилгээтэй болж, зарим нь барилга байгууламж барьсан байсан. Бид хотын А зэрэглэлд байгаа музейн газрыг кадастр, гэрчилгээтэй болгохоор хөөцөлдөхөд 906.7 га газартай гэсэн. Бас урд хэсэгт хоёр давхар хувийн орон сууц барьсан байсан. Хойд талын 800 ам метр газрыг автомашины зогсоолоор ашиглаж байсан. Бид 13 жилийн турш хамт олноороо хичээж, дарамт шахалт үзсэний дараа гурван шатны шүүх дээр таван маргааныг эцэслэж, Засгийн газрын тогтоолоор зургаан байгууллагаас заасан газраа баталгаажуулж авч чадсан.
Австрали улсын иргэний санхүүжилтээр, Монголын Урлагийн Зөвлөлтэй хамтран эрсдлийн нөлөөллийн есөн төрлийн судалгаа хийлгэсэн. Эрдэмтэн судлаачид хоёр жил ажиллаж, зөвлөмжийг боловсруулж өгсөн. Бид энэ зөвлөмжөөр үйл ажиллагаагаа явуулж, “Өв эрдэнэ” төсөлд шалгарч, музейн ногоон байгууламж, авто зогсоол, гэрэлтүүлэгтэй болсон. Дэлхийн хөшөө дурсгалын санд дэлхийн шилдэг 25 дурсгалын нэгээр шалгарч, дэлхий дахинд ийм том соёлын өв байна гэж зарласан.
Музей авто зогсоолтой байх ёстой. Музейн стандартыг дэлхийн жишигт нийцүүлэх хэрэгцээ шаардлага тулгарч байна. Манай байгууллагын хойно сүндэрлэж буй Ядам сүмийг АНУ-ын санхүүжилтээр 200 мянган ам.доллароор сэргээн засварлаж байгаа. Олон улсын анхааралд музей маань хүрсэн. Засгийн газрын 2020-2024 оны хөтөлбөрт тус музейн сан хөмрөг, үзэсгэлэнгийн танхимыг барина гэж тусгасан байгаа.
Музейн сан хөмрөг, үзэсгэлэнгийн танхим барих тухайд: Ус агааргүйгээр хүн амьдарч чадахгүйтэй адил музей үзэсгэлэнгийн сан хөмрөгийн өрөөгүйгээр оршин тогтнох боломжгүй. Сүм хийдийн зориулалтаар баригдсан зориулалтын бус барилгад байгаа учир сан хөмрөгийн өрөөгүй. Сан хөмрөгийн үзмэр, эд өлгийн зүйлээ судалж, шинжилж, арчиж, тордох ёстой. Гэтэл манайд тийм сан хөмрөгийн өрөө байдаггүй. Үүнээс шалтгаалан хана тааз, хоргонд байгаа үзмэрүүдийг гаднаас нь хараад байж болохгүй. Тэрхүү мод, даавуу, төмрөөр хийсэн бүтээлүүд, үзмэрүүд, эд өлгийн зүйлс олон төрлийн эрсдэлд орох аюултай. Тиймээс эдгээр сан хөмрөгийг урт удаан хугацаанд үр хойчдоо өвлүүлэхийн тулд сан хөмрөгийн өрөө байх хэрэгцээ шаардлагыг олон жилийн турш удирдлагууддаа тавьж байсан. Харин Соёлын яамтай болсноор сан хөмрөг, үзэсгэлэнгийн танхим барих хэрэгцээ шаардлагатай хэмээн дэмжиж байгаа.
Музейн ажилтнуудын нийгмийн асуудлын тухайд: Музей үзэгчдэд үйлчлэхийн тулд тав тухтай орчин бүрдүүлэх ёстой. Гэтэл халаалтгүй, маш хүйтэн орчинд ажилтнууд маань ажилладаг. 115 жилийн өмнө эсгий гуталтай лам нар ном хурж байсан сүмд 21 дүгээр зуунд хүмүүс эсгий гуталтай ажиллаж байна. Манай ажилтнууд эрүүл мэндийн асуудалтай, бөөр, эмэгтэйчүүдийн өвчнөөр өвдөж байна. Сүүлийн жилүүдэд бид гуурсан хоолойн үрэвсэл өвчтэй болсон. Халаалтгүй учраас үргэлж хуурай өрөөнд байрлаж ажилладаг. Монгол гэрт оффис хийдэг. Архивын бичиг хэргээ агуулах сав байхгүй. Бичиг баримтнуудынхаа дунд багтаж ядан ажилладаг. Гадаа гарч цэцэрлэгжилтийн зүлэг ногоо зулгаадаг. Өнөөдөр манайх 2 га газраа баталгаажуулж авсан ч цэцэрлэгжүүлэгчийн орон тоо, төсөв байдаггүй. Манай ажилтнууд 580 мянган төгрөгийн цалин авч, сэтгэл зүрхээрээ ажиллаж байна. Ажилд орохоор ирсэн хүн цалин сонсоод орохгүй, ажиллах хүн олдохгүй байна. Музейн үзмэр харгалзагч нар хөдөлмөрийн хортой нөхцөлд ажиллаж байна. Энэ талаар Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яаманд хандахад хортой нөхцөл гэж тооцож, цалин нэмэх боломжгүй гэсэн. Хүн ажиллах стандартыг хэд дахин зөрчсөн тийм хүнд нөхцөлд бид ажиллаж байна. Музейн удирдлагын хувьд, мэргэжлийн байгууллага нь тогтоосон байхад би үүнийг уламжлах ёстой.
Мөн тэрбээр музейн сан хөмрөг, үзэсгэлэнгийн танхимыг барихын тулд Соёлын өвийн үндэсний төв, ШУА-ийн Түүх, угсаатны зүйн хүрээлэн, Нийслэлийн Аялал жуулчлалын газар зэрэг мэргэжлийн байгууллагын сан хөмрөг, үзэсгэлэнгийн танхим барих шаардлагатай гэсэн дүгнэлт гарсан. Энэхүү эскиз зураг бол хэрмэн хашаа, дурсгалт барилгын орчинд баригдахгүй. Энэ бүхний төлөө олон жил тэмцчихээд юу гэж дурсгалт барилгаа хөндөнө гэж ярих вэ. Музейн урд хэсэгт, авто зогсоолын зүүн хэсэгт зориулалтын сан хөмрөг, үзэсгэлэнгийн танхимтай болохоор Монгол Улсын Засгийн газрын 2022-2024 оны хөтөлбөрт тусгагдсан гэдгийг тодотгосон юм.